خلافت انسان در قرآن

 تفسیر آیه خلافت انسان - آیه سى‌ام سوره بقره - است. نویسنده، پس از توضیحاتى در مورد معناى واژه خلیفه و مشتقات آن، به تبیین و اهمیّت بحث خلافت پرداخته و دیدگاه‌ها در خلافت انسان را در سه محور مورد بررسى قرار داده است. در بحث منظور از خلافت به چهار نظریه اشاره مى‌کند که عبارتند از: 1. آدم، 2. آدم و ذریه او، 3. فرزندان و ذریه آدم و 4. آدم (ع) و همه انبیاء دیگر. در مورد مراد از خلیفه به پنج دیدگاه زیر پرداخته: 1. آدم و فرزندان او، جانشین ملائکه‌اى باشند که پیش از او در زمین اقامت داشتند، 2. آدم (ع) و فرزندانش جانشینان جنّیانى باشند که قبل از آنها در زمین ساکن بودند، 3. انسانهاى دیگرى که پیش از آدم(ع) و فرزندانش در زمین زندگى مى‌کردند، 4. جانشینى انسان‌ها از یکدیگر است و 5. جانشینى از خداوند. سپس دیدگاه پنجم را به تفصیل مورد بررسى قرار داده است. در مورد پى بردن ملائکه به خونریزى و فساد در زمین توسط این خلیفه نیز به هشت دیدگاه اشاره مى‌کند. در ادامه به تفسیر فرازهاى آیه - اعلان خدا به ملائکه مبنى بر قرار دادن خلیفه در زمین، سؤال و استعلام ملائکه نسبت به جعل خلیفه‌اى که در زمین فساد و خونریزى مى‌کند و اعلان خدا به ملائکه نسبت به علم و آگاهى‌اش از آنچه آنها نمى‌دانند - و نقد دیدگاه‌ها مى‌پردازد و نظریه خود را با استناد به آیات قرآن به اثبات مى‌رساند.